* Analiza zemljišta je prvi korak pre zasnivanja nove proizvodnje, a veoma značajna u zaštiti životne sredine

 

Poljoprivredna stručna služba “Ruma” osnovana je pre tri decenije, s ciljem da podiže opšti nivo znanja proizvođača, poveća njihovu konkurentnost, modernizuje proizvodnju, podigne njenu profitabilnost i kvalitet proizvoda.

 Delatnost službe se obavlja na području tri opštine – Ruma, Irig i Inđija, na ukupno 111.000 ha, od kojih je oko 80.000 ha obradiva površina. Rad stručnjaka ove poljoprivredne službe odvija se kroz stručnu i savetodavnu službu i laboratorijska ispitivanje zemljišta.

Dr Jovan Krompić, direktor PSS “Ruma”, predstavljajući ovu stručnu službu podsetio je da se u akreditovanoj loboratoriji obavlja agrohemijska kontrola zemljišta na osnovu koje se utvrđuje sadržaj azota, fosfora, kalijuma, kalcijuma, pH reakcija zemljišta i sadržaj humusa. 

Najznačajniji posao ovde je savetodavstvo. Sedam savetodavaca, svih poljoprivrednih profila, pruža savete poljoprivrednim proizvođačima  neposrednim kontaktom ili izlaskom na teren.

 Zadatak Prognozno-izveštajne službe je da pomoću odgovarajućih alatki prati pojavu bolesti i štetočina na terenu i signalizira kada je pravo vreme za tretiranje.

Ova stručna služba obavlja i aprobaciju semenskih useva, kao i kontrolu proizvodnje sadnog materijala. Velika pomoć su poljoprivrednicima i pri popuni zahteva za dodelu subvencija i kredita koji su raspisani na opštinskom, republičkom i pokrajinskom nivou.

Radi se i na izdavanju fitosanitarnih uverenja za izvoz poljoprivrednih proizvoda. Posebna pažnja poklanja se edukaciji poljoprivrednika kao bitnom segmentu napretka. Zimi se organizuju zimske škole, a leti dani polja gde se razgledaju ogledi i na kraju vegetacije se analiziraju dobijeni rezultati.

Svakako da je cilj ove stručne službe unapređenje proizvodnje. To je prepoznala i opština i svake godine izdvaja 5.000.000 za uzorkovanje zemljišta, a na godišnjem nivou uradi se 2.200 uzoraka.

– Pogotovo je ove godine važno uraditi zemljišnu analizu, kako bi se utvrdilo šta je ostalo od hranljivih materija koje se verovatno nisu sve razgradile zbog suše, a da bi đubrenje bilo racionalno – podseća dr Krompić. – Treba imati na umu da su đubriva skupa i ne treba đubriti kao prethodnih godina. Poznato je da se prekomernim đubrenjem smanjuje prinos i zagađuje životna sredina.

Apeluje se i na podizanje svesti među poljoprivrednicima o značaju zaoravanja žetvenih ostataka, kojim se zemljište obogaćuje organskom materijom. Istovremeno, sprečava se zagađenje životne sredine i čuvaju  korisni mikroorganizmi zemljišta.

 

Podrška Opštine

 

Opština Ruma se prostire na 582 km2, ima 18 katastarskih opština, a 17 naseljenih mesta. Na ovoj teritoriji registrovano je 3.500 poljoprivrednih gazdinstava, a s mnogima od njih sarađuje ova stručna služba. 

Poljoprivrednici veruju stručnjacima pogotovo što je ovde bavljenje poljoprivredom tradicija. Oduvek je ovo bio ratarski kraj. Najviše se gaje kukuruz, pšenica, a u poslednje vreme i soja i suncokret. U toku je akcija da se povećaju površine pod šećernom repom.

Na ovom terenu stagnira stočarstvo. Sve je manje grla, pogotovo goveda. Nije retka pojava da u selu ima samo tri-četiri krave. Po prethodnom popisu ovde je bilo 2.200 govedarskih objekata, a 1.000 stočarskih. Danas ih je mnogo manje.

Ne samo da se menja način proizvodnje, već veliki problem predstavlja i nedostatak radne snage. To se naročito ogleda u voćarskoj i povrtarskoj proizvodnji, koje su izuzetno razvijene na području opštine Ruma. Postoje sela koja su prepoznata kao dobri proizvođači dinja, lubenica, paprike, paradajza, salate. Tako su, na primer, Dobrinci poznati po bostanu, a i sva ostala sela u okruženju su prihvatila ovu proizvodnju.

Dipl. inž. Sanda Klještanović, rukovodilac svetodavne službe, kaže da se na području rumske opštine voće gaji na 550 ha, a vinogradi na 50 ha. Dominira jabuka na 260 ha. Gaje se još i višnja, šljiva, kajsija, breskva...

Interesantno je da je ovde u ekspanziji gajenje borovnica u saksijama – tehnologija koja nije uobičajena za ovaj teren. Treba imati na umu da donošenjem novih vrsta koje nisu uobičajene za ovo podneblje stižu i novi patogeni i bolesti. Zato se treba odlučiti za tehnologiju koja je najsličnija nekoj poznatoj proizvodnji, a koja odgovara datom okruženju i uslovima.

Integralna proizvodnja jabuka

 

Na rumskom području od voćnih vrsta jabuka je dominantna i za nju se dobijaju podsticaji na svim nivoima. Opština Ruma godinama već finansira analizu zemljišta. To je i prvi korak pre podizanja intenzivnog zasada, na kome insistiraju stručnjaci, jer je to jedini period kada se zemljištu može dodati ono što mu nedostaje.

Od pre pet godina Opština finansira projekat “Uvođenje integralne proizvodnje na terenu Opštine Ruma”, kao podršku ovdašnjim stručnjacima koji se zalažu za proizvodnju jabuke, kao dominantne vrste na ovom terenu, uz redukovanu upotrebu pesticida. Opština je prepoznala integralnu proizvodnju kao perspektivnu. Dobra osobina ove proizvodnje je što se koriste preparati po potrebi, ali i druge metode, i biološke i fizičke, pre nego što se posegne za hemijskim. 

– Kod sorti osetljivih na bolesti moraju da se primenjuju preventivni tretmani, ali u skladu sa situacijom na terenu i da se koriste preparati koji su ciljano namenjeni za tu štetočinu ili patogena koji se nalazi u tom zasadu – napominje dipl. inž. Sanda Klještanović.

Naša sagovornica podseća da su nekad tretmani bili preventivni za sve voćnjake svakih sedam dana. Danas, zahvaljujući aktivnostima PIS, koja postavlja aparate “metose” po terenu i klopke, prate se vremenski uslovi i intenzitet napada štetočine i u skladu s tim podacima se savetuje da li je potreban tretman ili ne.

Doprinos napretku proizvodnje je i ogledni savremeni zasad jabuka u Pavlovcima, koji je ova stručna služba podigla pre jedne decenije.

– U ovom oglednom zasadu pokušali smo da približimo proizvođačima troškove i prihode koje imaju u okviru malog zasada površine od 1,5 ha. Zasađeno je 5.600 stabala tri sorte jabuke jesenje-zimske epohe sazrevanja, koje se čuvaju do marta-aprila. U toku tih šest meseci od berbe, pa tokom čuvanja proizvođači mogu da ostvare prihod od prodaje jabuka.

Svedoci smo klimatskih promena kojima proizvodnja mora da se prilagođava. Jedan od načina prilagođavanja je uvođenje sistema za navodnjavanje u intenzivnoj proizvodnji jabuka.

– Sušni meseci ove godine bili su maj, jun, jul, avgust, kada je intenzivan porast lisne mase, ploda i formiranje roda za iduću godinu – kaže Sanda Klještanović. – Bez sistema za navodnjavanje, kao i bez zaštitnih mreža koje sprečavaju pojavu ožegotina, a štite i u slučaju pojave grada, nema savremene proizvodnje.

Ogledni zasad je pokazni i u njemu se proveravaju sorte koje su pogodne za ovaj teren. Sorte koje u ovakvim klimatskim uslovima ne mogu da ispolje svoje sortne karakteristike, na primer ne mogu da dostignu odgovarajuću obojenost u letnjem periodu, ne preporučuju se proizvođačima. 

Uspostavljeno je poverenje s proizvođačima i svi današnji savremeni zasadi jabuka koji su podignuti na preko 200 ha imaju protivgradne mreže, sisteme za navodnjavanje, ograđeni su. Prvo na čemu se insistira je kvalitetno podignut zasad.

U okviru projekta koji finansira opština Ruma, akcenat je na proizvodnji zdravstveno bezbednog proizvoda. Tako su proizvođači koji sarađuju sa rumskim stručnjacima sigurni su da su njihovi proizvodi zdravstveno bezbedni, bez ostataka pesticida, teških metala, bakteriološki su ispravni i bezbedni za potrošače. 

Da bi voćari bili maksimalno uspešni, stalno se radi na njihovoj edukaciji koja može da bude individualna, grupna i masovna. Individualna i grupna edukacija obuhvata izlazak na teren i rešavanje problema na licu mesta. S druge strane, masovna edukacija sa aktuelnim savetima i informacijama odvija se elektronskim putem. Dobra je saradnja s lokalnim medijima, a proizvođačima se deli i štampani edukativni materijal.

Planova ima, podeljeni su na srednjoročne i dugoročne, ali je potrebno da prođe vreme kako bi proizvođači prihvatili promene koje mogu da im donesu korist. Putem predavanja, saradnjom s lokalnim udruženjima i zadrugama i s uzornim domaćinima stiže se i do njihove realizacije.

– Važno je da nam proizvođači veruju i da dolaze kod nas po pomoć – mišljenja je dipl. inž. Sanda Klještanović.

Napredak u ekonomski održivim poljoprivrednim granama koje će obezbediti proizvodnju zdravstveno bezbedne hrane i zaštitu životne sredine moguće je ostvariti samo uz dobro organizovanu i osposobljenu poljoprivrednu stručnu službu, a PSS “Ruma” je svojim radom potvrdila taj status.

Tamara Gnip

 

Projekat “Zdrava poljoprivredna proizvodnja – zdrava životna sredina i stanovništvo u Rumi” sufinansiran je sredstvima iz budžeta Opštine Ruma. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.

14. OKTOBAR 2022.